အခု ကိုမင္းဇင္ႏိုင္ငံျခားမွာပညာသင္
ျဖစ္ေတာ့Political Science (P.S)ယူျဖစ္တယ္လို႔ သိရတယ္။ ဘာေၾကာင့္ P.S ယူျဖစ္တာလဲ။ ယူျဖစ္ပံုေလးသိခ်င္ပါတယ္။
ယူျဖစ္တာက ကၽြန္ေတာ္က comfort zone ေပါ့ေလ။ ကၽြန္ေတာ့္အတြက္ သိပ္သက္ေသာင့္သက္သာျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ကအဲဒီေနရာမွာ မေနခ်င္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီလို အေန အထားမ်ိဳးျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ ေနာက္ထပ္ ကၽြန္ေတာ့္အတြက္ စိန္ေခၚမႈ ရွိလာႏိုင္တာမ်ိဳး၊ ကုုိယ့္ကုုိယ္ကုုိယ္ ျပန္အကဲစမ္းႏိုင္တာမ်ိဳးဘာရွိ မလဲဆိုတာကို စူးစမ္းျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ခဲ့တယ္။Student activist ေပါ့ေလ။ ေနာက္ထိုင္းေရာက္တဲ့အခါ သတင္းစာ ဆရာလုပ္တယ္။ သတင္းစာ ဆရာလုပ္ရင္းနဲ႔ ေနာက္ထပ္ ငါ့အတြက္ စိန္ေခၚမႈဘာေတြရွိႏိုင္ေသးသလဲေပါ့။ သတင္းစာဆရာ လုပ္တဲ့ အခါမွာလည္း ပထမပံုႏွိပ္မီဒီယာ (print media) မွာလုပ္ တယ္။ ေနာက္အသံလႊင့္မီဒီယာမွာလုပ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ေစာေစာကေျပာခဲ့သလိုပဲ ကၽြန္ေတာ့္အတြက္ comfort zone ျဖစ္ လာၿပီဆိုရင္ ေနာက္ထပ္ငါဘာမ်ားလုပ္ႏိုင္ ဦးမလဲဆိုတာအၿမဲ ကိုယ့္ ဟာကိုယ္ ျပန္ေမးျဖစ္တယ္။ အျခားအေၾကာင္းအခ်က္ေတြရဲ ့ တြန္း အား၊ ဆြဲအားဒါေတြလည္း ပါတာေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ အဓိက ကေတာ့ comfort zone မွာဆက္မေနခ်င္တာက ပုုိအေရးပါတဲ့ ေစ့ေဆာ္မႈပါ။ ဘယ္ေနရာမွာမဆုုိ တြယ္ကပ္ေနခ်င္ရင္၊ ေနေနတဲ့ လူေတြလည္း ရွိတာပါပဲ။ ျပန္ခ်ဳပ္ေျပာရရင္အဲဒီေတာ့ ပညာေရးလုပ္ ခ်င္လာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မီဒီယာလုပ္ငန္းကေန ပညာ ေရးဘက္ ေျပာင္းခဲ့တယ္။ အခုေတာ့ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံနဲ႔ Ph.Dလုပ္ေနပါတယ္။ အဲဒီအရင္ကေတာ့ အာရွေလ့လာေရးနဲ႔ေပါ့ေလ။ Master ယူပါ တယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံနဲ့ပါရဂူဘြဲ ့အတြက္လုပ္ေနပါတယ္။ ဒီ ၾကားထဲမွာပဲ ဘာကေလ တကၠသိုုလ္မွာပဲ သတင္းစာပညာနဲ႔ပတ္ သက္ၿပီးသင္ျပဖို႔ရွိပါတယ္။ ဒီကျပန္ရင္လည္း ႏိုင္ငံေရးသိပၸံဌာနမွာ ေခတ္သစ္ တရုုတ္ႏုုိင္ငံေရး အေၾကာင္း စာျပေပးဖို့ရွိပါတယ္။
ကိုမင္းဇင္ဟာ activist တစ္ေယာက္လည္းျဖစ္ခဲ့တယ္။ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံလည္း ေလ့လာေနတယ္ ဆိုေတာ့ လက္ရွိျမန္မာ့ႏိုင္ငံ ေရးအေပၚ အျမင္ဘယ္လိုရွိလဲသိခ်င္ပါတယ္။
ကိုမင္းဇင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံကို ျပန္ေရာက္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးလုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္ သူငယ္ ခ်င္းေတြနဲ႔လည္း ေတြ႕တယ္၊ ေနျပည္ေတာ္သြားၿပီးေတာ့လည္း ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ လူႀကီးတခ်ိဳ႕နဲ႔လည္း ေတြ႕ခဲ့တယ္
ဆိုေတာ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးကိုသံုးသပ္ ေပးပါဆိုရင္ ဘယ္အခ်က္ကိုမ်ားစေျပာခ်င္ပါသလဲ။
ေျပာစရာေတြကေတာ့အမ်ားႀကီးပါ။ ခ်ဳပ္ေျပာရရင္ေတာ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးဟာ ေျပာင္းလဲ လာတာေတာ့ အမွန္ပဲ။ ပြင့္လင္းလာ တယ္။ အပြင့္တစ္ခု၊ အေရြ႕တစ္ခုေတာ့ ရွိလာတယ္ လို႔ဆိုရမွာပါ။ access to power ေပါ့ေလ။ ပုုိပြင့္လာတယ္။ ဟိုတုန္းကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ပါတီ ေတြ တည္ေထာင္ခြင့္မရွိဘူး။ ရွိတာေတြကိုလည္း မလႈပ္ ႏိုင္ေအာင္ ႏွိပ္ကြပ္ထား တယ္ေပါ့ ေလ။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လည္းရွိ၊ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္လည္းမရွိဘူး။ အဲဒီလို အေျခ အေနေတြကေန ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ထူေထာင္လာႏိုင္တယ္။ ေရြး ေကာက္ပြဲ၀င္ ႏိုင္ တယ္။civil society လုိ႔ေခၚတဲ့ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကိစၥေတြလုပ္လာႏိုင္တယ္။ စာနယ္ ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ေပးလိုက္တယ္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြလႊတ္ေပးတယ္။ ျပည္ပမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကိုျပန္လာခြင့္ေပးတယ္။ တိုင္းရင္းသား ကိစၥေတြ ေဆာင္ရြက္ လာတာေတြရွိတယ္။ ဒါေတြဟာ အေျပာင္းအလဲ ေတြပါပဲ။ ဒါေတြဟာ access to power ပြင့္လာတာလို႔ ေျပာလို႔ရ ပါတယ္။ အာဏာကုုိခ်ဥ္းကပ္ရတာ ပုုိလြယ္လာ သလုုိရွိ တယ္။ အာဏာကိုေဖာက္တဲ့လမ္း နဂိုကထက္ ပိုက်ယ္လာတယ္။ ဆိုပါေတာ့ ပါတီေထာင္ႏိုင္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ႏိုင္တယ္။ ေရြး ေကာက္ပြဲ၀င္ႏိုင္တယ္ဆိုေပမဲ့ ေရြးကာက္ပြဲ၀င္တိုင္း အာဏာရတာ မဟုတ္ဘူး။ အာဏာကိုဘယ္သူကကိုင္ထားသလဲ။ ဘယ္သူ႔လက္ ထဲမွာရွိသလဲ ဒါအေရးႀကီးပါတယ္။ exercise of power ကေတာ့ တပ္မေတာ္လက္ထဲ မွာပဲရွိေနပါတယ္။ တပ္ကသာ အဓိကပါ၀ါကို ကိုင္ထားတုန္းပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဟိုတုန္းကလို ေရွ ့ ထြက္ၿပီး တုုိက္ရုုိက္ကုုိင္တဲ့ aggressive။ aggressive သေဘာမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ passive veto ေပါ့ေလ။ ေနာက္ကေနၿပီး ညင္သာစြာထိန္းထားတဲ့ နည္းေပါ့ေလ။ အဲဒီေတာ့ ေျပာရရင္ access to power ကေတာ့ပိုက်ယ္လာတယ္။ ဒါေပမဲ့ exercise of power ကေတာ့ တပ္ လက္ထဲမွာပဲလို႔ ဆိုရပါမယ္။
အသြင္ကူးေျပာင္းေရး transition literature စာေပမွာ ဆုုိတဲ့ စကားနဲ ့ ေျပာရရင္ တိုင္းျပည္ဟာ liberalization လို႔ေခၚတဲ့ ေျဖေလ်ာ့ ပြင့္လင္းမႈရွိလာတယ္။ ဒါေပမဲ့ democratization လို႔ ေခၚတဲ့ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူူးေျပာင္းေရး ဟုတ္မဟုတ္ဆိုတာေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာ၊ ေစာေၾကာစရာ ျဖစ္ပါတယ္။
Access to power ကေတာ့ပိုက်ယ္လာတယ္၊ ဒါေပမဲ့ exercise of power ကေတာ့ တပ္လက္ထဲမွာပဲလို႔ ကိုမင္းဇင္ေျပာခဲ့တယ္။ အေျပာင္းအလဲတခ်ိဳ႕ကို လုပ္ေပးေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ့္ပါ၀ါက တပ္လက္ထဲမွာဆိုေတာ့ အခုသြားေနတဲ့ျဖစ္စဥ္ဟာ တကယ္ပဲအေျပာင္း အလဲတစ္ခုဆီသြားေနတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ပါ၀ါကိုတပ္က ကိုင္ထား ၿပီး သူတို႔သြားေစခ်င္တဲ့လမ္းေၾကာင္း၊ သူတို႔ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ အတိုင္း အေျပာင္းအလဲကို ေဆာင္ ရြက္ေနတာလား။ control လုပ္ၿပီးေပါ့။ ေနာက္တစ္ခုက ဘာေၾကာင့္တပ္က ေနာက္ကေန ပါ၀ါကို ကိုင္ထားခ်င္ ရတာလဲဆိုတာသံုးသပ္ေပးပါဦး။
ခ်ဳပ္ၿပီးေျပာရရင္ ဒီအေျပာင္းအလဲဟာ အုပ္စိုးသူက သူ႔စိတ္ တိုင္းက် စီမံခန္႔ခြဲၿပီးေျပာင္းလဲတဲ့အေျပာင္းအလဲလို႔ ဆိုရမွာပါ။ regime-led transition ေပါ့။ အုုပ္စုုိးသူက ဦးေဆာင္ျပဳလုပ္တဲ့ အေျပာင္းအလဲပဲ။ ႏုုိင္ငံေရးေဘာဂေဗဒအရေျပာရရင္ supply side ကေနၿပီးေမာင္းႏွင္တာ။ ေရာင္းလုုိအားက ”လမ္းေၾကာင္းေပး” ဆြဲေခၚသြားတဲ့အေျပာင္းအလဲပါ။ demand side ကေနၿပီး ေမာင္းႏွင္ တာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ supply side driven transition လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ေျပာတာ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအေျပာင္းအလဲဟာ အုပ္စိုးသူ (အာဏာရွိသူ)ေတြက အခြင့္အေရးပိုသာတယ္။ အေပၚစီးမွာရွိ တယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခုရွိတာကအေျပာင္းအလဲဆိုတာကအုပ္စိုးသူေတြ ေမွ်ာ္မွန္းတဲ့ အတိုင္းလည္းျဖစ္ခ်င္မွေတာ့ျဖစ္တတ္တာပါ။ သူတို႔ စီမံ ထားတဲ့ ဒီဇုုိင္းအတုုိင္းေပါ့ဗ်ာ။ တခါတေလမျဖစ္တတ္ဘူး။ တစ္ ေၾကာင္းဆြဲမ်ဥ္း linear ေပါ့။ အဲဒီလို မသြားတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ မေမွ်ာ္မွန္းထားတာေတြေပါ့။ ဥပမာေျပာရရင္ ရခိုင္ ျပႆ နာေပါ့။ ကခ်င္ျပႆနာေပါ့၊ အခုေနာက္ဆံုး လက္ပံေတာင္း ေတာင္လို ျပႆနာမ်ိဳးေတြေပါ့။ ေနာက္ၿပီး ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေခါင္းေဆာင္တဲ့NLD က အျပတ္ အသတ္ႏိုင္တာမ်ိဳးေတြေပါ့။
အဲဒီေတာ့ေျပာရရင္ဒီအေျပာင္းအလဲမွာ အုုပ္စုုိးသူဘက္က လိုခ်င္တာက authoritarian corporatism ဟုိတုန္းကေတာ့ အတုုိက္အခံေတြက သံုးပြင့္ဆိုင္ကို ေျပာၾက တာေပါ့။ တပ္ရယ္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရယ္၊ တိုင္းရင္းသားရယ္ေပါ့။ ေဆြးေႏြး အေျဖရွာ ၿပီးေတာ့မွေရွ႕ဆက္သြားၾကမယ္ လို႔ စဥ္းစားၾကတာ။ အခုေတာ့ proxy ေပါ့ေလ။ တပ္ကေမြးထုတ္ေပးလိုက္တဲ့ ေခါင္း ေဆာင္ေတြေပါ့ေလ။ ဦးသိန္းစိန္တို႔လို၊ ဦးေရႊမန္း၊ ဦးခင္ေအာင္ျမင့္ တို႔နဲ႔ ႀက့ံခိုင္ေရးပါတီက ေခါင္းေဆာင္ေတြေပါ့ေလ။ သူတို႔ေတြနဲ႔အတူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔အတိုက္အခံေတြကို သူတို႔ရဲ႕ game ထဲ၊ ကစားကြင္းထဲကိုဆြဲသြင္းၿပီး ကစားေစတဲ့ကစားပြဲပါ။ အဲဒီေတာ့ တပ္ သြားခ်င္တာက authoritarian corporatism ဒါေပမဲ့ တကယ္ ျဖစ္လာတာက competitive authoritarianism ၿပိဳင္ဆိုင္မႈရွိလာ တယ္။ ခုနကစကားျပန္ေကာက္ရရင္ access to power ကေတာ့ ပြင့္လာတယ္။ ဒါေပမဲ့ဘယ္သူက ပါ၀ါရွိသလဲဆိုရင္ သူတို႔မွာ ပါ၀ါ ရွိတယ္။ အဆုုံးသတ္ အဆုုံးအျဖတ္ေပးမွာ၊ ဘယ္သူက driver လဲဆို ရင္ သူတို႔က driver ပဲ ျဖစ္တယ္။ ပံုသဏၭာန္အားျဖင့္ ကေတာ့ အမ်ားႀကီး ေျပာင္းသြားတယ္။ မေကာင္းဘူးလားဆုုိေတာ့၊ ေျဖ ေလ်ာ့လာတာ၊ ပြင့္လာတာသိပ္ကုုိ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စိန္ေခၚမႈေတြကေတာ့အမ်ားႀကီးပါပဲ။
စိန္ေခၚမႈေတြလို႔ေျပာေတာ့ အဲဒီအထဲမွာႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ အတြက္ေရာ ဘယ္လို စိန္ေခၚမႈေတြရွိႏိုင္သလဲ။
အတိုက္အခံေတြအတြက္ အဓိကစိန္ေခၚခ်က္က ႏွစ္ခုရွိတယ္ လို႔ထင္တယ္။ တစ္ခုကအသြင္ကူးေျပာင္းေရးလုပ္တဲ့ေနရာမွာ အေျခခံက်တဲ့ နားလည္မႈေပါ့။ အတိုက္အခံေတြရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နဲ႔တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ေတြၾကားမွာ အေျခခံက်တဲ့နားလည္မႈ fundamental understanding ရွိၿပီလား။ Transition အသြင္ ကူးေျပာင္းတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြမွာေခ်ာေမြ ့ဖုုိ႔ဆုုိရင္ အေျခခံက်တဲ့နားလည္မႈ လိုအပ္ပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိက မွာပဲၾကည့္ၾကည့္၊ ပိုလန္ကိုပဲၾကည့္ ၾကည့္ pact လို႔ေခၚတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြလို အပ္ပါတယ္။ ေနာက္ငါးႏွစ္၊ ဆယ္ႏွစ္၊ ဆယ့္ငါးႏွစ္မွာ တပ္မေတာ္ကဘယ္လို ရွိမလဲ စသည္ျဖင့္ေပါ့ေလ။ အဆင့္ဆင့္ဆုတ္ခြာသြားဖို႔လိုအပ္ ပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳးတပ္မေတာ္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၾကား မွာ pact ရွိ၊ မရွိ မသိဘူး။ မရွင္းလင္းဘူး။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဘက္က ရွင္းလင္းတာမ်ိဳးလည္း မေတြ႕ရေတာ့ ေသခ်ာမသိရဘူး။ ဒါေပမဲ့နားလည္သေလာက္၊ လက္လွမ္းမီသ ေလာက္ေျပာရရင္ေတာ့ တပ္မေတာ္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ၾကား အဲဒီလိုနားလည္မႈမ်ိဳး မရွိေလာက္ဘူးလို႔ယူဆရတယ္။ မီးစင္ၾကည့္ ကေနၾကတဲ့ သေဘာမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ေျပာရရင္ လႊတ္ေတာ္တက္ခါနီး က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုတဲ့ကိစၥမ်ိဳးေပါ့ေလ။ အခုေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ကိစၥ၊ ကခ်င္ကိစၥ၊ လက္ပံေတာင္းေတာင္ကိစၥ ေတြ႕ႀကံဳရတဲ့အခါ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ad hoc ျဖစ္တာမ်ိဳးေတြ ေတြ႕ လာရ တယ္။ ေရွ႕ေနာက္ မညီတာ policy incoherences ေတြ ေတြ႕လာ ရတယ္။ မူ၀ါဒနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အားနည္းခ်က္ေတြေတြ႕လာရပါတယ္။ အခုုထိpact မရွိေသးလုိ႔ေရွ႔ဆက္ၿပီးေတာ့ ရွိေအာင္ႀကိဳးစားေနလား ဆုုိေတာ့ အဲ့ဒီလကၡ ဏာမ်ဳိး လည္း ခုထိမေတြ႔ရဘူး။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ ပြဲမွာမဲအျပတ္ႏုုိင္ရင္ ငါတုုိ႔အာဏာရၿပီ။ ဖြဲ႔စည္းပုုံ ျပင္မယ္စတဲ့ formal politics သဏၭာန္ႏုုိင္ငံေရးေနာက္ သိပ္လုုိက္ရင္ ေရလုုိက္မွား သလုုိ ျဖစ္ႏုုိင္ပါတယ္။ အသြင္ကူးေျပာင္းတဲ့ ႏုုိင္ငံေတြမွာ၊ ပဋိပကၡလြန္ post-conflict လူ ့အဖြဲ ့ စည္းေတြမွာ ႏုုိင္သူ အကုုန္ယူေၾကး winner takes all ဆုုိတဲ့ အကြက္မ်ဳိးနဲ႔ ကစားရင္ ေအာင္ျမင္ဖုုိ ႔ ခဲယဥ္းပါတယ္။ ျမန္မာျပည္က ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ၊ အလားတူပဲ အနီးစပ္ဆုုံး ၁၉၉၃ ကေမၻာဒီးယားေရြးေကာက္ပြဲကေန ၁၉၉၇ အာဏာ သိမ္းပြဲေတြကုုိၾကည့္ရင္ ႏုုိင္သူ အကုုန္ယူဆုုိတာထက္အာဏာခြဲေ၀ဖုုိ႔၊ အာဏာရွင္ေတြအေနနဲ ့ အာဏာ က စနစ္တက် ဆုတ္ခြာဖုုိ ့ အေျခခံ နားလည္မူယူေရး pact က ပုုိအေရးႀကီးပါတယ္။ ခုုအဲ့ဒါမရွိပါဘူး။ ဒါက နံပါတ္တစ္အတိုက္အခံေတြအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္ပါ။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ အတိုက္အခံေတြ အေနနဲ႔လူ ပုုဂ္ၢဳိလ္ကုုိ ေက်ာ္လြန္ၿပီး အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ က်င့္ထံုးေတြ အား ေကာင္းေအာင္ institutionalization ေပါ့ေလ။ လုပ္ႏိုင္တဲ့ အား နည္းတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အတိုက္အခံေတြအေနနဲ႔ လႈပ္ရွား ႏိုင္မႈပဲရွိတယ္။ ညီၫြတ္ေရးအပိုင္း မွာလည္း အားနည္းတာေတြ႕ရ တယ္။ ၿပီးေတာ့ မဟာဗ်ဳဟာလည္း ပီပီျပင္ျပင္မရွိဘူးလို႔ ျမင္တယ္။ သန္ရာကိုလုပ္ေနၾကတယ္။ လုပ္ခင္းလုပ္ကြက္ေတြက စနစ္တက် မရွိတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒီ ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပံုႀကီးမွာ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ျပန္႔ႀကဲေနတဲ့ အင္အားစုေတြကို ျပန္စုစည္းၿပီး ဦးေဆာင္မႈေပးႏိုင္ဖို႔။ ပိုအေရးႀကီးတာကသူတို႔ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့မႈေတြအေပၚ အသိအ မွတ္ျပဳမႈပါ။ ငါတို႔လည္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေနပါလားဆိုတဲ့ ခံစားမႈမ်ိဳးရွိ ေနရန္လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒါ လံုး၀အေရးႀကီးပါတယ္။ အဓိကက ေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပဲ။ ေခါင္းေဆာင္က စနစ္က်ေအာင္၊ ငါမရွိရင္လည္း ေခါင္းေဆာင္ႏိုင္ေအာင္ အဖြဲ႕အစည္း၊ အသင္းအဖြဲ႕၊ အရင္းအျမစ္ေတြ ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ရမယ္။ တစ္ဗိုလ္တက္တစ္ဗုိလ္ ဆင္း အေျခအေနမ်ိဳး ျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ထားႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါ တယ္။ လူနဲ႔ ဦးေဆာင္တာ၊ အုုပ္ခ်ဳပ္တာမဟုုတ္ဘဲ စနစ္နဲ ့ run တာဆုုိတဲ့ အေျခအေနရာက္ေအာင္ ပုုံစံက် စြဲၿမဲေအာင္ ေဆာင္ရြက္ ႏုုိင္ဖုုိ႔ လုုိပါတယ္။ အဲဒီလို ေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳး ခုခ်ိန္ထိေတာ့ မေတြ႕မိေသး ဘူး။ အဲဒါဟာ အတိုက္ အခံေတြအတြက္ ေနာက္ထပ္စိန္ေခၚခ်က္ တစ္ခုပါပဲ။
ေနာက္ထပ္စဥ္းစားစရာေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ဥပမာတခုု ေျပာရရင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာကၽြန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ထြက္ ေပါက္လား၊ဒါမွမဟုတ္ တပ္မေတာ္က သူတို႔ထြက္ေပါက္အျဖစ္ အသံုး ခ်ေနတာလား။ စဥ္းစားစရာေပါ့။ ပထ၀ီႏုုိင္ငံေရးနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ေတာ့လည္း စဥ္းစားစရာေတြအမ်ားႀကီးပါ၊
ေထြေထြထူးထူး ကိုေရႊထူး 